Wat is een shock?

Een shock is een levensbedreigende situatie met als oorzaak een tekort aan circulerend vocht. Er zijn verschillende vormen van shock. 

  • Hypovolemische shock
  • Cardiogene shock
  • Obstructieve shock
  • Distributieve shock

Iedere shock is een reactie van je lichaam op een levensbedreigende situatie, ongeacht de soort shock. Of die levensbedreigende situatie nu bloedverlies of een allergische reactie is, het lichaam probeert dit op te lossen. Tijdens een shock wordt de doorbloeding slechter. Dit merk je allereerst aan je huid, die bleker wordt. Je gaat ook meer zweten. In een poging om je hart, longen en je hersenen zo lang mogelijk van bloed te kunnen voorzien zal je lichaam zijn bloed terugtrekken uit:

Shockspiraal
  • Je huid en slijmvliezen
  • Je spieren en onderhuids bindweefsel
  • Je spijsvertering, lever en milt
  • Je nieren

Pas als er geen andere mogelijkheid meer is, zullen je hart, longen en hersenen last krijgen van de shock. Als het zover is, is je overlevingskans erg klein. Hoe sneller er gereageerd wordt op een shocktoestand, hoe beter.

Er zijn verschillende wijzen waarop je shock kunt krijgen.

  • Oorzaken van een Hypovolemische shock zijn bijvoorbeeld fors bloedverlies, vochtverlies en uitdroging. Doordat je minder bloed in je bloedbaan hebt, krijgen je lichaamscellen niet genoeg zuurstof. Dit type shock heeft dus veel te maken met je bloeddruk. De behandeling van een hypovolemische shock zal dan ook bestaan uit het verbeteren van je bloeddruk.
  • Cardiogene shock. Een cardiogene shock wordt veroorzaakt door hartfalen. Je hart heeft te weinig pompkracht. Daardoor krijgt je lichaam niet genoeg bloed en zuurstof.
  • Obstructieve shock. Een obstructieve shock ontstaat doordat er een obstructie in de bloedbaan is. De bloedbaan kan bijvoorbeeld verstopt zijn door een bloedprop. Door de verstopping kan het bloed niet voldoende rondgepompt worden.
  • Distributieve shock. Hieronder vallen de zogenaamde septische shock, de anafylactische shock en de neurogene shock. Het probleem bij deze vormen van shock is de verdeling van je bloed. Je hebt geen verlies van bloed, maar je bloedvaten gaan zo ver open staan dat je te weinig bloed hebt om de druk hoog te houden. Hierdoor verdwijnt druk en krijgt je lichaam te weinig zuurstof.

Hoewel de oorzaak van de verschillende vormen van shock verschillend zijn, zijn de symptomen gelijk. De onderstaande symptomen gelden dus voor onder andere een septische shock, hypovolemische shock en anafylactische shock:

  • Een koude, bleke huid;
  • Overmatig zweten;
  • Verwardheid en onrust;
  • Een snelle ademhaling;
  • Een snelle, maar zwakke pols;
  • Rillen;
  • Een ingevallen gezicht;
  • Dorst en misselijkheid;
  • Een lage bloeddruk;
  • Minder urineproductie;
  • Verlies van bewustzijn.

Wat te doen bij vermoeden van shock?

  • Bel 1-1-2 en meld dat je een slachtoffer met shockverschijnselen hebt;
  • Blijf bij het slachtoffer en controleer elke minuut de vitale functies. Geef eventueel een nieuwe melding bij 1-1-2 als de situatie veranderd;
  • Laat het slachtoffer liggen;
  • Bescherm het slachtoffer tegen afkoelen maar warm het slachtoffer ook niet op;
  • Laat het slachtoffer zo stil / rustig mogelijk liggen. Laat het slachtoffer niet te veel praten, maar praat zelf wel tegen het slachtoffer;
  • Geef geen eten e/o drinken. Het slachtoffer kan zich hier in verslikken.